Sułtanat kobiet

Witajcie! Dziś przychodzę do Was z notką poświęconą silnym sułtankom. Tworzyłam ten wpis przez niecałe dwa tygodnie, więc mam nadzieję, że z zapałem przeczytacie biografie najpotężniejszych kobiet Imperium Osmańskiego.
Sułtanat kobiet to okres trwający od 1530 do ok. 1680 roku. Charakteryzował się on dużym wpływem żon i matek sułtanów na politykę Państwa Osmańskiego. Za jego pierwszą przedstawicielkę jest uważana sułtanka Hurrem. Oprócz niej, do najpotężniejszych władczyń zalicza się: Afife Nurbanu, Safiye, Mahpeyker Kosem i Turhan Hatice. W XVI oraz XVII wieku żyły jeszcze inne sułtanki, które nie posiadały aż tak dużej mocy, jak wyżej wymienione kobiety, ale ich wpływy również były dość spore.

Pierwsza sułtanka żyjąca za czasów sułtanatu kobiet to Ayse Hafsa - żona Selima I Groźnego i matka Sulejmana I Wspaniałego. Pochodziła ona z Chanatu Krymskiego, a jej ojcem był Mengli I Girej. Małżeństwo sułtanki zostało zawarte w celach politycznych. Prawdopodobnie Hafsa nigdy nie kochała swojego męża, gdyż uważała go za człowieka okrutnego. Sama zaś była osobą niekonfliktową, a ponadto umiała łagodzić spory między konkubinami Sulejmana. Przed pojawieniem się Hafsy na dworze sułtańskim, do żon władców zwracano się ,,Hatun". Nawet matki sułtanów nosiły ten przydomek i były nazywane ,,Kolebkami Najwyższego". Ayse Hafsa to pierwsza kobieta, na którą zaczęto mówić: sułtanka. Wcześniej ten tytuł przysługiwał jedynie przedstawicielkom dynastii Osmanów. Później mogły go uzyskać także niewolnice będące matkami książąt. W latach 1513-1520 żona Selima I Groźnego zamieszkiwała Manisę, którą rządził wówczas jej syn. Poza Sulejmanem, sułtanka urodziła także trzy córki: Hatice, Fatmę i Hafsę. W najważniejszej książęcej prowincji Ayse zainicjowała tzw. ,,Mesir Festival" - miejscową tradycję kontynuowaną do dziś. Wybudowała również wielki kompleks składający się z meczetu, szkoły podstawowej i wyższej oraz hospicjum. Kiedy Sulejman przejął władzę, Ayse Hafsa przeprowadziła się do Starego Pałacu, gdzie mieszkała służba, a także sułtańskie niewolnice. Cały harem padyszacha funkcjonował właśnie tam. Sulejman natomiast zamieszkał w siedzibie sułtanów - Topkapi. Podczas jego panowania, Hafsa została de facto koregentką, czyli monarchą rządzącą na równi z innym władcą. Jej wpływy były zauważane przez ambasadorów państw europejskich. Mimo to, władza sułtanki częściej ograniczała się do rządów w haremie. Ayse Hafsa wprowadziła tytuł ,,Valide Sultan" i jako pierwsza go posiadała. Zmarła w marcu 1534 roku, a miejsce jej pochówku to Meczet Yavuz Selim znajdujący się w stambulskiej dzielnicy o nazwie Fatih.

Synowa Ayse Hafsy to Aleksandra bądź Anastazja Lisowska (nazywana też la Rossą, a w Europie znana jako Roksolana). Była ona córką prawosławnego kapłana (popa) - Hawryło Lisowskiego i jego żony - Leksandry. Pochodziła z Rusi Czerwonej. Są jednak historycy, którzy uważają, że Aleksandra należała do rodziny królewskiej, ponieważ zachowały się listy, jakie wysyłała polskiemu królowi - Zygmuntowi I Staremu z dynastii Jagiellonów. Jej pochodzenie przypisują sobie także Włochy i Ukraina, jednak są to mało prawdopodobne teorie. Źródła historyczne mówią, że Aleksandra mogła trafić do niewoli tureckiej w roku 1509, ale najpewniej nastąpiło to nieco później. W 1520 została nałożnicą Sulejmana. Podobno podeszła do niego i nawiązała z nim rozmowę, choć było to zakazane. Dała mu sześcioro dzieci: Mehmeta, Mihrimah, Selima, Bajazyda, Cihangira i Abdullaha. Ostatni wymieniony książę zmarł bardzo młodo. W haremie wołano na nią Hurrem, co oznaczało ,,Pogodna". Imię to nadał jej sam sułtan. Roksolana cieszyła się ogromnymi wpływami. Początkowo odsunęła Mahidevran od łask Sulejmana, a potem sama została jego prawowitą żoną. Według historyków ślub odbył się w 1530 roku. Wcześniej sułtan wyzwolił Roksolanę. Bardzo ją kochał, adresował swojej żonie poezję miłosną. Istnieje legenda, mówiąca, że kiedy sułtan chciał przyjąć do alkowy pewną Rusinkę, Hurrem próbowała popełnić samobójstwo. Wówczas Sulejman odesłał nałożnicę. Choć w jego życiu gościły różne kobiety, po ślubie z Roksolaną władca odrzucił każdą z nich, pozostając wiernym wyłącznie wobec żony. Sułtanka była najprawdopodobniej średniego wzrostu, miała włosy koloru ognistego. Nie uchodziła za piękną, lecz ponoć miała w sobie dużo uroku. Podobno Ayse Hafsa bardzo lubiła Roksolanę i uważała, że kobieta była godna jej syna. Hurrem wprowadziła tytuł ,,Haseki Sultan", który przysługiwał ulubionym kobietom padyszacha. Jako pierwsza została nim wyróżniona. Nigdy nie była ,,Valide Sultan", ale sprawowała taką funkcję. Początkowo rządziła Starym Pałacem. W 1541 roku harem sułtana przeniesiono do głównego seraju, czyli Topkapi. Kiedy Roksolana się tam przeprowadziła i władała pałacem, jej wpływy jeszcze bardziej wzrosły. Władza sułtanki wyszła poza teren haremu, gdy Hurrem wydała swoją jedyną córkę, Mihrimah, za Rustema Paszę. Mogła wtedy mieć dostęp do obrad divanu. Prawdopodobnie sama uczestniczyła w tego rodzaju posiedzeniach. Mówi się także, że niejednokrotnie była regentką Sulejmana, gdy ten wyjeżdżał na wojny. Pozbyła się dwóch ważnych postaci - Mustafy, syna Mahidevran, który pozostawał kandydatem do tronu, i Ibrahima Paszy - wielkiego wezyra, wspierającego najstarszego księcia. Byłą więc uznawana za czarownicę wśród ludu, choć angażowała się w pomoc biednym. Budowała różne obiekty na ,,Świętych Ziemiach". Jej dzienna pensja wynosiła 2000 akce. Zmarła 15 kwietnia 1558 roku (najpewniej na raka skóry lub inny nowotwór, choć istnieje teoria mówiąca, że to sułtan ją otruł) i została pochowana przy Meczecie Sulejmana w Stambule. To ona zapoczątkowała sułtanat kobiet.

Czasami do sułtanatu kobiet zalicza się też sułtankę Mihrimah, córkę Sulejmana oraz Hurrem. Urodziła się ona 21 marca 1522 roku w Stambule jako księżniczka osmańska. Jej imię oznacza ,,Słońce i Księżyc". Prawdopodobnie zostało ono jej nadane, dlatego że urodziła się podczas równonocy. Mihrimah była jedną z najbogatszych kobiet świata. Zachęcała ojca do zaatakowania Malty, obiecując wybudowanie 400 galer na swój koszt. W dniu śmierci Sulejmana pożyczyła swojemu bratu, sułtanowi Selimowi II 50 000 złotych suwerenów, aby pokryć najpilniejsze wydatki. Nie tylko chciała zaatakować Maltę, ale sama również brała udział w wyprawach wojennych. Ruszyła z ojcem m.in. na Gizę (północny Egipt). Mając 17 lat, wyszła za Rustema Paszę, wielkiego wezyra, który urząd ten sprawował dwukrotnie. Po śmierci rodziców pełniła funkcję ,,Valide Sultan" dla swojego brata. Była jedyną rodzoną sułtanką, której przypadł ten zaszczyt. Najbardziej znane fundacje Mihrimah to dwa stambulskie kompleksy meczetowe noszące jej imię. Zostały one zaprojektowane przez głównego architekta Sulejmana - Sinana. Sułtanka była oczkiem w głowie swojego ojca i prawdopodobnie wielokrotnie wykorzystywała jego miłość do własnych zachcianek; miała na niego duży wpływ. Tego samego nie można powiedzieć o przyrodniej siostrze Mihrimah. Mimo to, Raziye odbierała sułtance wszelkie komplementy, co zawdzięczała własnej urodzie. Córka Hurrem zaś była podobno gruba i niezbyt urodziwa. Zmarła 25 stycznia 1578 roku w Stambule. Przyczyna jej śmieci jest nieznana, aczkolwiek mówi się, że mogła zostać otruta lub przegrała walkę z rakiem.

Kolejną prawowitą ,,Valide Sultan" została Afife Nurbanu. Nazywała się ona Cecilia Venier-Baffo i pochodziła ze szlacheckiej rodziny weneckiej. Nie wyklucza się jednak, że była hiszpańską Żydówką, którą nazwano Rachel Olivia de Nasi. Prawdopodobnie rodzice stale ją odrzucali, a nawet zamknęli w jednej z posiadłości, by móc nie widywać swojej córki. Trafiła do haremu księcia (późniejszego sułtana) Selima, kiedy miała 12 lat. Po przejściu na islam syn Sulejmana nadał jej imię Nurbanu, czyli ,,Pani światła", a Hurrem - Afife, które dosłownie oznaczało ,,Sprawiedliwa". Niewolnica urodziła księciu syna Murata oraz cztery córki: Esmahan, Gevherhan, Sah i Fatmę, czym awansowała w haremowej hierarchii, zyskując tytuł ,,Haseki Sultan". Po śmierci Sulejmana Mihrimah została ,,Valide Sultan", ale to Nurbanu współrządziła państwem przy pomocy wielkiego wezyra, Sokollu Mehmeda Paszy. Sułtanka nieoficjalnie była regentką zarówno dla męża, jak i syna, a Selim II Pijak często korzystał z jej rad. Członkowie divanu również pytali ją o zdanie w ważnych sprawach państwowych. Przez dwanaście dni ukrywała ciało zmarłego męża, by jak najszybciej sprowadzić do stolicy syna i uczynić go nowym sułtanem. Kiedy jej plan się powiódł, została ,,Valide Sultan", czym jeszcze bardziej poszerzyła swoje wpływy. Była uwielbiana przez janczarów. Uważa się ją za urodziwą kobietę. Mówi się, że wyszywała poduszki i wysyłała je do własnej ojczyzny - Wenecji, a ponadto korespondowała z francuską królową, Katarzyną Medycejską, co miało oznaczać, iż nigdy nie zapomniała o swoim pochodzeniu. Prawdopodobnie maczała palce w zabójstwie Abdullaha - syna Selima II i jego ulubionej konkubiny - Selimiye. Mówi się także, że mogła mieć romans z Esther Handali, czyli swoją sekretarką, chociaż ponoć łączyło ją coś z haremowym agą. Niewątpliwy jest to, że Nurbanu była znienawidzona przez Genueńczyków i nawet podejrzewa się, że zabił ją jeden z genueńskich agentów. Dopuszcza się również wersję, mówiącą, że ukochana Selima II została otruta przez Safiye. Sułtanka zmarła 7 grudnia 1583 roku. Pochowano ją w Hagia Sophii. Tuż przed śmiercią Nurbanu nastąpiło oddanie do użytku budowli, którą zamówiła u Sinana, czyli meczetu Atik Valide.

Safiye urodziła się w 1550 roku na Korfu (Grecja). Nazywała się Sofia Baffo i pochodziła z Wenecji, choć inne źródła podają, że była Albanką ze wsi Rezi położonej w górach Dukagjini. Jako 13-letnia dziewczynka została porwana przez tureckich korsarzy, a następnie podarowana księciu (późniejszemu sułtanowi) Muratowi przez jego ciotkę, sułtankę Mihrimah. Córka Hurrem wyjątkowo nienawidziła Nurbanu, więc wysyłając do jej syna nałożnicę, chciała kontrolować swoją rywalkę i osłabić wpływy żony Selima II. Imię Safiye, czyli ,,Czysta" nadano niewolnicy, kiedy przeszła na islam. Wcześniej wyznawała katolicyzm. 26 maja 1566 roku urodziła syna, którego nazwano Mehmed. W tym samym dniu zmarł Sulejman I Wspaniały. Safiye wydała na świat również córki - Ayse i Fatmę. Nurbanu wielokrotnie oskarżała konkubinę swojego syna o czary. Wysyłała do alkowy Murata wiele nałożnic, by ten jak najszybciej zapomniał o Safiye. Sułtan współżył z dużą ilością kobiet, co sprawiło, że miał około 50 dzieci, choć ta liczba pozostaje w sferze domyśleń. Prawdopodobnie po śmierci Murata Safiye wrzucała wszystkie brzemienne nałożnice do Bosforu. Władca bardzo cenił swoją konkubinę i często radził się jej w sprawach państwowych. Miał dużo kobiet, ale przed śmiercią wszystkie odrzucił na rzecz Safiye, którą mianował ,,Haseki Sultan". Dopuszcza się wersję mówiącą, że Murat poślubił swoją ukochaną, ale jest to wątpliwe. Po nim sułtanem został Mehmed III, syn Safiye. Ona zaś zyskała tytuł ,,Valide Sultan". Jej dzienna pensja wynosiła 3000 akce, a więc więcej, niż w przypadku Roksolany. Kiedy w 1596 roku władca wyjechał na wojnę z Węgrami, powierzył swojej matce państwowy skarbiec. Safiye rozgniewała janczarów, gdy nie wypłaciła im należytej wypłaty. Sułtanka, podobnie jak Hurrem i Nurbanu, miała tzw. ,,kirę", czyli sekretarkę, osobę zajmującą się dostarczaniem informacji ze świata zewnętrznego. Pośredniczka Safiye nazywała się Esperanza Malchi. Kobieta wraz ze swoim synem otrzymała od matki Mehmeda III 50 milionów akce, podczas gdy wojsko domagało się należnej wypłaty. Dodatkowo irytującym faktem stało się to, że Malchi była typową Żydówką, a nie Muzułmanką. W 1600 roku janczarzy zamordowali zarówno ,,kirę", jak i jej syna. Jako jedna z przedstawicielek sułtanatu kobiet, sułtanka brała udział w obradach divanu. Przypisuje jej się zamordowanie dwunastu wielkich wezyrów. Safiye doprowadziła do śmierci własnego wnuka - księcia Mahmuda, syna sułtanki Halime lub Handan. Mężczyzna odwiedził jasnowidza religijnego, który powiedział mu, że sułtan Mehmed III umrze w ciągu sześciu miesięcy, a tron odziedziczy Mahmud. Książę chciał powiadomić o tym matkę, więc wysłał do niej wiadomość. List jednak został przechwycony dzięki Safiye, a później przeczytany przez władcę. Mehmed III postanowił więc udusić syna. Miało to miejsce w 1602. Rok później na tronie zasiadł Ahmed I. Jego pierwszą ważną decyzją było pozbawienie Safiye władzy - odesłał ją do Starego Pałacu. Sułtanka, tak jak Nurbanu, popierała politykę pro-wenecką i regularnie wstawiała się za weneckimi ambasadorami. Utrzymywała dobre stosunki również z Anglią, o czym świadczy fakt, że namawiała Mehmeda III, by pozwolił on Anglikom uczestniczyć w kampanii przeciwko Węgrom. Ponadto, wymieniała się prezentami z angielską królową - Elżbietą I Tudor. Safiye rozpoczęła budowę Yeni Meczetu (pol. Nowy Meczet), jednakże prace nad nim zostały ukończone dopiero za panowania Turhan Hatice. W Kairze, stolicy Egiptu, również powstał obiekt poświęcony sułtance. Nosi on nazwę Al-Malika Safiye Meczet. Data jej śmierci nie jest pewna, ale najprawdopodobniej umarła w 1619 roku, a miejsce zgonu sułtanki to Edirne. Dodatkową ciekawostką dotyczącą Safiye jest to, że żyła ona podczas panowania aż siedmiu sułtanów: Sulejmana I Wspaniałego, Selima II Pijaka, Murata III, Mehmeda III, Ahmeda I, Mustafy I Szalonego i Osmana II.

W 1603 roku, kiedy Ahmed I zasiadł na tronie, do Konstantynopola sprowadzono grecką niewolnicę - Kosem. Urodziła się ona ok. 1589 roku, jednakże data jej narodzin nie jest pewna. Początkowo nazywała się Anastazja, ale po przejściu na islam najpierw przyjęła imię Mahpeyker, które oznaczało ,,Piękna, jak księżyc", a później Kosem, czyli ,,Przewodniczka". Do pałacu trafiła po tym, jak na targu niewolników kupił ją pewien bośniacki bej. Greczynka stała się wielką miłością sułtana Ahmeda. Dała mu dwanaścioro dzieci - sułtanów: Murada IV i Ibrahima I, książąt: Mehmeda, Orhana, Selima, Kasima oraz Sulejmana, a także sułtanki: Ayse, Fatmę, Gevherhan, Burnaz Atike i Hanzade. Podobnie, jak jej poprzedniczki, zyskała tytuł ,,Haseki Sultan". Zarabiała wówczas 1000 akce dziennie. Źródła historyczne podają, że była prawowitą żoną Ahmeda I. Rywalką Kosem w haremie pozostawała Mahfiruz Hatice, która urodziła padyszachowi Osmana II oraz księcia Bajazyda. Mimo to istnieje legenda, mówiąca, że Greczynka po kłótni z pewną nałożnicą poszła na skargę do Ahmeda I. Rozpłakała się, a to sprawiło, że konkubina, która zadarła z Kosem, została poddana chłoście. Bardzo prawdopodobne jest to, iż tą kobietą była właśnie Mahfiruz. Matka Osmana II i tak popadła w niełaskę u sułtana. Ahmed I odesłał ją bowiem do Starego Pałacu. Kosem dbała o dobre stosunki ze swoim przybranym synem, ponieważ liczyła się z tym, że miał on duże szanse na przejęcie władzy po śmierci Ahmeda I. Mahpeyker nie chciała jednak, by jej rywalka zyskała tytuł ,,Valide Sultan", więc postanowiła zmienić prawo. Wedle osmańskich reguł, tron przechodził z ojca na syna. Najczęściej zasiadał na nim najbardziej doświadczony książę, a w tamtym wypadku był to Osman. Kosem wprowadziła tzw. zasadę senioratu. Głosiła ona, że władza należy się najstarszemu następcy. Dzięki temu po śmierci Ahmeda I padyszachem został jego brat, a nie syn - Mustafa I Szalony. Nowa sułtanka matka, Halime złamała obietnicę, którą złożyła ukochanej poprzedniego sułtana. Odesłała ona Kosem do Starego Pałacu. Po dwóch latach chory psychicznie Mustafa I Szalony został zdetronizowany, a władzę przejął Osman II, syn Mahfiruz Hatice. Władca kazał zabić swojego młodszego brata - księcia Mehmeda. Tym czynem wywołał gniew u sułtanki Kosem, która w ramach zemsty doprowadziła do buntu janczarów. Osman II poniósł śmierć, a na tronie ponownie zasiadł Mustafa I Szalony. Jego drugie panowanie również nie potrwało długo - znów został zdetronizowany. Kosem mogła triumfować - jej syn objął rządy nad Imperium Osmańskim jako Murad IV, a ona zyskała upragniony tytuł ,,Valide Sultan". Uważała swoje córki za zbędne, więc każdą z nich wydawała za mąż po kilka razy. Starała pozbywać się nawet uzdolnionych książąt. W spokoju zostawiała tylko tych nieutalentowanych, by móc łatwo nimi sterować. Ponieważ Murad IV miał jedynie 11 lat, kiedy zasiadł na tronie, Kosem pełniła dla niego funkcję regentki. Sułtan uniezależnił się od swojej matki w 1630 roku, gdy osiągnął wiek pełnoletni. Zmarł dekadę później, a przed śmiercią kazał ściąć brata, którego wyjątkowo nienawidził. Wyrok jednak nie został wykonany, gdyż Ibrahim I był jedynym następcą tronu. Kosem więc utrzymała swoje wpływy, tym bardziej, że jej drugi syn sułtan niezbyt interesował się losami państwa; poświęcał czas wyłącznie haremowi. Mahpeyker była więc podwójną oficjalną regentką. Podczas rządów Greczynki skarbiec Imperium Osmańskiego znacznie spustoszał. Mimo to, sułtanka stała się uwielbiana przez lud, gdyż angażowała się w życie społeczne. Kiedy jednak poddani zaczęli narzekać na Ibrahima I (z powodu jego choroby psychicznej i brutalności), został on skierowany do Złotej Klatki, gdzie potem go uduszono. W tamtej chwili żył już inny książę - Mehmed, dziecko Ibrahima I i jego ulubionej nałożnicy, Turhan Hatice. Mahpeyker wprowadziła swój plan w życie, usadzając na tronie wnuka oraz stając się ,,Buyuk Valide Sultan". Był to tytuł wprowadzony przez Kosem i przysługiwał tylko jej, ponieważ pełniła ona funkcję tzw. ,,Sułtanki Babci". Nie spodobało się to Turhan Hatice, która powinna przejąć władzę jako nowa ,,Valide Sultan". Mahpeyker jednak tłumaczyła się swoim wieloletnim doświadczeniem. Konkubina Ibrahima I była ambitną kobietą i chciała dostać to, co jej się należało. Kiedy dowiedziała się, że Kosem zaplanowała zabójstwo Mehmeda IV, natychmiast podjęła odpowiednie kroki - udusiła sułtankę jej własnymi włosami. Mahpeyker zmarła 2 września 1651 roku i została pochowana w Błękitnym Meczecie wybudowanym na cześć sułtana Ahmeda I. Po śmierci Kosem ulice Stambułu były puste przez dwanaście dni. Odejście sułtanki spowodowało ogromną żałobę narodową.

Kiedyś spotkałam się ze stwierdzeniem, mówiącym, że do sułtanatu kobiet zalicza się także Halime. Urodziła się ona w 1576 roku i pochodziła z Abchazji - była więc Czerkieską. Jej pierwsze imię brzmiało Altunsah. Po przejściu na islam nazwano ją Halime, co oznaczało ,,Łagodna". Urodziła sułtanowi Mehmedowi III dwoje dzieci - Dilrubę i Mustafę. Przypisuje się jej także wydanie na świat Mahmuda (zamordowanego przez ojca; wspomniałam o nim w akapicie poświęconym Safiye), lecz niektórzy historycy sądzą, że książę był synem sułtanki Handan. Prawdopodobnie jednak urodziła go Halime. Sułtan Mehmed III podobno bardzo zauroczył się swoją nałożnicą i szczerze ją kochał. Kobieta wywierała na niego ogromny wpływ, co nie podobało się Safiye, więc postanowiła ona wysłać do alkowy syna niewolnicę o imieniu Handan (późniejszą ,,Valide Sultan"). Mówi się, że z inicjatywy matki władca nie nadał swojej ukochanej tytułu ,,Haseki Sultan"; żadnej kobiety nie obdarzył tym zaszczytem. Po śmierci Ahmeda I na tronie zasiadł Mustafa I Szalony. Był on niedorozwinięty umysłowo lub chory psychicznie, ponieważ wiele lat spędził w tzw. ,,Złotej Klatce" - miejscu, do którego trafiali książęta z inicjatywy sułtanów, by nie naruszyć porządku państwowego. Potomkowie Osmanów żyli tam w odosobnieniu. Mieli jedynie swoją służbę. Mustafa został szybko zdetronizowany, toteż Halime niedługo piastowała stanowisko ,,Valide Sultan" - była nią przez jedynie dwa lata. W tym czasie nieoficjalnie pełniła funkcję regentki. Wraz ze swoim zięciem, Davudem Paszą (mężem sułtanki Dilruby) sterowała chorym synem, a jej pensja wynosiła 3000 akce dziennie. Z tego powodu czasami jest zaliczana do sułtanatu kobiet. Halime ponownie mogła cieszyć się pozycją ,,Valide Sultan", gdy znów posadzono na tronie jej syna. Po roku jednak zmarła i pochowano ją w Hagia Sophii. Miała wówczas 47 lat. Przyczyny jej śmierci nie są znane.

Niestety nie znalazłam żadnego portretu.

Turhan Hatice urodziła się w 1627 roku na terenie Rusi Czerwonej lub Rosji. Nazywała się wtedy Nadia albo Nadieżda. Została ona podarowana sułtanowi Ibrahimowi I jako prezent od krymskiego chana, Mehmeda III Gireja. Samo imię Turhan oznacza bowiem ,,Podarunek". Początkowo jednak edukowała się u siostry padyszacha, sułtanki Burnaz Atike. Była zdolną uczennicą; poznała cztery języki i Koran. 1 lub 2 stycznia 1645 roku urodziła swoje jedyne dziecko - przyszłego wówczas sułtana Mehmeda IV. Turhan należała do grona pięknych kobiet; charakteryzowały ją blond włosy w rudym odcieniu, niebieskie oczy, ładna figura i piegi. Według pewnej legendy, sułtanka zarzuciła Ibrahimowi I, że ten poświęcał więcej uwagi synowi służącego niż własnemu dziecku. Rozgniewany władca wrzucił wtedy Mehmeda IV do fontanny. Gdyby nie interwencja służby, książę mógłby stracić życie. Po tym zdarzeniu pozostała mu blizna w okolicach czoła. Zgodnie z inną wersją, Ibrahim I wrzucił go tam, aby przekonać się, czy jego syn nadawał się na sułtana. Turhan zyskała tytuł ,,Haseki Sultan", choć miała trzy rywalki w haremie. Jedną z nich była Serbka o imieniu Dilasub, która zarabiała 2300 akce dziennie, podczas gdy reszta konkubin musiała zadowalać się wypłatą wysokości 2000. Kolejną faworytą była pochodząca z terenów Polski Hatice Muazzez, której drugie imię oznaczało ,,Silna" i kompletnie do niej nie pasowało, gdyż cechował ją raczej spokojny charakter. Trzecią konkurentką Turhan stała się Siveker, nazywana ,,Kostką cukru" ze względu na swoją otyłość. Prawdopodobnie była przy kości, ponieważ Ibrahim I preferował grubsze kobiety. To właśnie na życzenie Siveker, sułtan rozkazał wymordować cały swój harem. Przeżyła jedynie Kosem i matki książąt. Wydarzenie to spowodowało wyraźną niechęć poddanych, którzy doprowadzili do śmierci padyszacha. Turhan zyskała więc pozycję ,,Valide Sultan". Jej pensja wynosiła 2000 akce. Mimo to, Mahpeyker wciąż miała pełnię władzy i posiadała tytuł ,,Buyuk Valide Sultan". Ponieważ Mehmed IV był chorowity, Kosem chciała go zabić, a następnie posadzić na tronie Sulejmana, syna Dilasub. Kiedy Turhan poznała zamiary swojej teściowej, sprzymierzyła się z Mehmedem Korpulu. W zamian za jego pomoc obiecała mu stanowisko wielkiego wezyra. Sułtanka dowiedziała się o planach teściowej prawdopodobnie dzięki służącej Mahpeyker - Meleki. Turhan przekupiła haremową służbę, a gdy Kosem się o tym dowiedziała, zabrała złoto i zaczęła uciekać przez pałacowe korytarze. Miała nadzieję, że uzyska pomoc janczarów, ale Korpulu okazał się szybszy. Dogonił sułtankę, a następnie udusił ją jej włosami. Ciało Mahpeyker rzucił pod nogi wojsku, które chciało uratować swoją ukochaną panią. Po śmierci Kosem, pensja Turhan wzrosła do 3000 akce. Kobieta wreszcie posiadała wszelką władzę i zgodnie z obietnicą mianowała Korpulu wielkim wezyrem. Wraz z ośmioletnim wówczas synem uczestniczyła w obradach divanu. Mehmed IV chciał przywrócić prawo Fatiha, które pozwalało na bratobójstwo. Nie spodobało się to sułtance Turhan, ponieważ traktowała Ahmeda i Sulejmana, jak własnych synów. Kobieta poświęcała się architekturze; wybudowała dwie fortece w okolicach cieśniny Dardanele. Ukończyła również budowę Yeni Meczetu, nad którym prace rozpoczęły się za życia Safiye. Była znana ze swej dobroci; ufundowała wiele jadłodajni oraz studni. Ponoć pewnego dnia Turhan odwiedził ambasador Francji wraz ze świtą, która zobaczyła, że drzwi do komnaty sułtanki były otwarte. Wobec tego próbowała przemknąć tak, aby zostać niezauważoną przez Turhan, lecz plan się nie powiódł, a kobieta wyszła oraz spokojnie powiedziała: ,,Nie musicie się mnie bać", po czym dała im złoto. Ze względu na jej dobroć, nazwano ją ,,wcieleniem i królową cnót". Miała szerokie wpływy również w haremie - dobierała swojemu synowi nałożnice. W każdym budowli wzniesionej przez Turhan znajdowały się książki, bowiem sułtanka uwielbiała je czytać. Zmarła w 1678 roku i została pochowana we własnym meczecie. Była ostatnią przedstawicielką sułtanatu kobiet, ponieważ wydarzenia z tego okresu zniechęciły następne sułtanki do angażowania się w sprawy polityczne. Władza spoczęła głównie w rękach wezyrów oraz janczarów.

Inicjatywa widzów - Rebecca Ferguson jako Turhan Hatice

Pracując nad tym postem, wspomagałam się Wikipedią, ask'iem http://ask.fm/sultanateofwomenPL oraz blogiem http://drzewoosman.blogspot.com/2016/04/turhan-hatice-sultan.html.